.png)
Aim of Meditation
The fundamental characteristic of the soul since eternal period is to enjoy the bliss of super soul (Lord Swaminarayan). Therefore, after connecting the soul that is eternally true (sat) with super soul (Lord Swaminarayan) who is eternally true (sat) so much so intimately that who meditate would enjoy the bliss of the form of super soul (Lord Swaminarayan) by means of meditation upto the level of each and every fluff of Murti. It should be the goal of the person who meditates to avail of the bliss of Murti only; He should not have any other desire or expectation of this world, expect the bliss of Murti.
What is Meditation?
Meditation is the excellent means for the soul, that is eternally true and separate from the body, to become one with the eternal God (Lord Swaminarayan) so much so intimately upto the minute level of fluff in fluff and thus become identical to the God in all respect.
Why Meditation?
The jiv (embodied soul) considers itself to be the body, and this misconception is deeply rooted. This ignorance has solidified over countless births, leading to a false identification with the body. Acting under this delusion, the jiv seeks materialistic pleasures through the body, thus preventing the soul from experiencing the non-materialistic, divine bliss of God.
Where to do Meditation?
The aspirant who desires the bliss of the Murti can meditate in any location, but the most preferable is the temple of God, especially in sacred places like naimisharanya kshetra, where the aura, blessings, and divinity of spiritual beings are profoundly felt. Additionally, peaceful and quiet environments such as one's home, serene gardens, or undisturbed riverbanks are also conducive for meditation and connecting with the divine form of Lord Swaminarayan.
When to do Meditation?
After the body has got sufficient rest, at the time of early morning in a noiseless, peaceful and fresh atmosphere, one can meditate at such dawn period.
Who can Meditate?
The aspirant who is needy of the bliss of super soul (Lord Swaminarayan) and engaged in spiritual endeavor can meditate on the form of Lord Swaminarayan.
Type of Meditation?
1. Sang Meditation: To meditate on sang Murti, without wearing any attire and ornaments, visualizing Murti as luminary, is called sang meditation. Out of four types of meditation, sang meditation is the best.
ધ્યાન કરવાની રીત
1. અનુલોમ ધ્યાન (Anulom Meditation) પોતાના આત્માને બ્રહ્મરૂપ માની શ્રીજીમહારાજની દિવ્ય તેજોમય મૂર્તિને સન્મુખ (સામે) ધારીને ધ્યાન કરવું તેને અનુલોમ ધ્યાન કહેવાય. આ રીતથી ધ્યાન કરનાર પરમ એકાંતિકમુક્તની સ્થિતિ પામે છે.
ધ્યાનની અદબ
ભગવાન સ્વામિનારાયણની મૂર્તિનું ધ્યાને કરીને સુખ પામવાના આગ્રહી મુમુક્ષુઓ અહીં જણાવ્યા મુજબની અદબપૂર્વક - પદ્ધતિ મુજબ ધ્યાન કરવાનો આદર કરશે તો જરૂરથી ધ્યાનમાં સુખ પ્રાપ્ત થઈ શકશે તથાપિ ધ્યાનમાં સ્થિર થઈ શકાશે
ધ્યાનથી થતા ફાયદા
એકવીસમી સદીનો યુગ એ ફાસ્ટ (ઝડપી) યુગ છે જેમાં દરેક વ્યક્તિ બધું જ ત્વરિત ઇચ્છે છે. આજના અનાજનાં ઉત્પાદનો તથા ફળફળાદિ અને શાકભાજીનાં ઉત્પાદનમાં પણ એકવીસમી સદીની અસર મહત્તમ જોવા મળે છે.
ધ્યાનમાં વિઘ્નો
1. લય - Lay (Sleep) : ધ્યાન દરમ્યાન નિદ્રા કે આળસ આવવી. 2. કષાય - Kashāy (Jealousy, Spite) : ધ્યાન દરમ્યાન અન્ય વ્યક્તિ પ્રત્યેના ઈર્ષ્યા, વેરઝેર, રાગદ્વેષ જેવા નરસા ભાવો ઉત્પન્ન થવા.
ધ્યાન કોનું કરવું ?
ભગવાન સ્વામિનારાયણનું સ્વરૂપ એ જ એકમાત્ર જ્ઞેય, ધ્યેય ને ઉપાસ્ય સ્વરૂપ છે. જ્ઞેય અર્થાત્ જ્ઞાન કરવા યોગ્ય સ્વરૂપ. ધ્યેય અર્થાત્ ધ્યાન કરવા યોગ્ય સ્વરૂપ. ઉપાસ્ય અર્થાત્ ઉપાસના કરવા યોગ્ય સ્વરૂપ.
